In Stilicho, Felix Dahn masterfully weaves a narrative set in the tumultuous final years of the fourth century, a period of great upheaval in European history. The story unfolds as a gripping tale of power, loyalty, and love, drawing readers into the court of Emperor Theodosius in Milan. At the heart of the narrative is Stilicho, of Vandal descent, navigating between the fading glory of Rome and the rise of the Germanic peoples. His military brilliance and political acumen, alongside his complex relationships with key figures like Alaric, leader of the Visigoths, and the young Emperor Honorius, who faces new dangers to the empire, form the core of the story.
The novel also vividly portrays the intrigue of the Byzantine court, where familial ambition and political betrayal wreak havoc on the empire’s trajectory. It is a richly layered work, not just for its grand historical scope but also for its deep exploration of human emotions and motivations. Dahn guides readers through a maze of personal and political histories, where the destinies of individuals and nations are tightly intertwined.
In this context, Galla Placidia, the emperor’s sister, stands out, wielding both power and feminine influence, showing how love, ambition, and cunning can shape the course of history. Stilicho not only brings history to life with vivid detail but also invites reflection on the profound questions of the human spirit, keeping readers enthralled until the final page.
Stilicho
Felix Dahn
Liber Primus
I.
In Palatio magni Imperatoris Theodosii, quod Mediolani situm est, spatiosum atrium serviebat, undique porticibus columnatum, in quibus ludis bellicis nobiles pueri adolescentesque, non solum Romani sed etiam ex variis amicorum ac subiectarum gentium, velut alumni vel hospites nomine (re vera saepe obsides), sub custodia potestateque Imperatoris in Italia degentes, se exercebant.
In hoc atrio, sub finem saeculi quarti, inter Romanos, Graecos, Asiatas, numerosi etiam iuvenes Germani ex diversis tribubus conveniebant. Ex his senior, proceritate suorum gentilium insignis, capillum flavum more Romano breviter tonsum, primordiaque barbae rasam habens, tunica Romana indutus et sandalis Romanis calceatus, a tumultu ludentium sociorum secessit et in unam ex altioribus gradibus porticus consedit, inde ardenter, immo ferociter, certantes in luctatione, iactu hastae, missuque sagittae spectabat, oculis cogitabundus.
Diutius sic sedens, tranquillus, compositus, vultu gravior quam aetas sua ferre videretur, e meditatione sua excitatus est ab amico quodam, circiter quinque annos iuniori, qui, pariter indubitanter Germanus, nihil Romanum gestans, sed vestitu totus gentis suae ornatus erat.
"Age, Stilicho, audi!" voce clara, lingua Visigothorum melodiosa exclamavit, hastam Gothicam vibrans, "vidistine ut modo scutum Romanorum legionariorum – ex aere Norico factum! – aculeo iaculi mei perforaverim? Ecce, hasta Gothica scutum Romanum superat! Nonne tu fortius iacere potuisti?" – "Forsitan non," subridens respondit alter. "Sed acutius scopum petere. Num oblitus es...?" – "Per gladium Dei, non sum oblitus! Quomodo nuper hastam meam, quae scopi circulum tetigerat, tua lancea confregisti!" – "Acute petere, mi Alariche, melius est quam fortiter iacere."
"Certe, certe! Sed desiste hoc Latine loqui. Loquere lingua tua Vandalica, sicut ego mea Gothica loquor: hoc modo optimo nos intellegimus. Omnes enim Gothi sumus, sive Vandali sive Gothi proprii." – "Ita, sed post mortem patris paene omnino cessavi eam lingua loqui..." – "Linguam barbarorum, vis dicere," iratus intervenit Alaricus. "Immo, de hac re multa dici possunt." – "Verum est, o feritas mea! Verum timeo ne nos – uterque nostrum! – adhuc nimium iuvenes simus, ut quicquam sapienter de hoc argumento proferamus." – "Forsitan recte loqueris!" exclamavit Alaricus, lanceam deponens et cum agilitate gradus marmoreos transiliens, ad eum sedens et familiariter in eius umerum incumbens: "Uf! Hasta iacere in hac pulchra, sed calida terra, vere calorem concitat! O, consobrine Ataulfe, nobis aliquid frigidum ad bibendum praepara!"
"Libenter," respondit iuvenis eiusdem fere aetatis, sed insigniter pulcher, aureis capillis fluitantibus. "Veni mecum, Heracliane, adiuva me eligere: de vino Falerno Imperatoris bene scis."
"Sed haec non est pro Gothorum Vandalorumque usu," Romanus quidam iuvenis cum aspectu inimico retorsit. "Vos estis Ursi!" – "Ergo sentite, quid Ursi exarati facere possunt!" exclamavit Ataulfus, ei ex adverso prosiliens et in luctu eum cito arreptum altumque in cumulatam arenam iacturus erat, nisi alius iuvenis Romanus subito ab tergo accurrens eum deiecisset, ut ambo in terram conruerent.
Statim Ataulfus se erexit et aggressorem per gulam arripuit: "Sceleste! Miserrime!" – Sed ille Romanus fortis et pertinax erat: se liberavit, retro exsiluit, hastamque e loco hastarum ad parietem corripuit et in pectus Ataulfi direxit. – Tum Stilicho exsiluit et se inter Romanum et Gothum inseruit: "Sistite! Desistite! Num hospitium domus Imperatorialis sanguine contaminare vultis?" Ex manu Carini hastam eripuit.
Alaricus accessit et dixit: "Quid agis, consobrine, cum his duobus Balenis?" – "Ah," pugno minitante respondit Ataulfus, "alter nobis guttam vini negat, alter vero nihil omnino concedit." – "Immo ne vitam quidem. Vos, Barbari, malum imperio Romano estis," inquit Heraclianus, senatoris filius, et ex loco discessit. – "Quid de Carino?" inquisivit Stilicho. Antequam Ataulfus responderet, ille exclamavit: "Si hic flavi crinis Scytha ausus fuerit iterum coram Placidia, imperatoris filia, in sua discordi cithara praeludere – sicut in Imperatoris domo facere ausus est – ei caeruleos oculos effodiam." Ita Heraclianum amicum secutus est.
"Dilecti!" risit Alaricus, eos intuens. – "Cum omni eius magnificientia, hoc Palatium mihi videtur incommodum. Ah, utinam pater me consobrinumque suum, quem pupillum habet, cito revocet ex hac – quid dicam? – educatione aut obsidione, ad silvas asperas et ad ursam iuxta Danubium! Illae mihi sunt cariores quam venenati isti Baleni. Invitus te hic relinquo, amice Stilicho."
"Cur? Hic meum est. Quo irem?" – "Interrogas? Ad tuos! Ibi est tuum locum." – "Ita," inquit Ataulfus, "fortes Vandalos in Pannoniam. Ex regali genere Asdingorum te esse aiunt." – "Vere! Sed moriens pater mihi mandavit – pro magno Imperatore obiit, post victoriam contra Francos, mortifero vulnere trans Alpes ad me allatus – mandavit ut apud Theodosium eiusque domum quamdiu viverem manerem, in fidei militia pro Roma. Deinde de debito gratitudinis et expiatione cuiusdam culpae balbutiens – non potui plura comprehendere. Me iurare coegit. Iuravi: et nunc iusiurandum meum servo."
...........